تزریق بوتاکس در دوران بارداری؛ بررسی علمی و توصیه های پزشکی

تزریق بوتاکس یکی از پرطرفدارترین روش های زیبایی در جهان است که برای کاهش خطوط و چروک های صورت، درمان تعریق بیش از حد، میگرن و برخی اختلالات عضلانی به کار می رود. با این حال، یکی از پرسش های پرتکرار میان بانوان این است که آیا انجام بوتاکس در دوران بارداری بی خطر است یا خیر؟ در این مقاله به بررسی علمی اثرات بوتاکس در دوران بارداری، مطالعات انجام شده و توصیه های پزشکان می پردازیم.

ترکیبات بوتاکس و نحوه عملکرد آن

بوتاکس نام تجاری سمی به نام بوتولینوم توکسین نوع A است؛ سمی که در دوزهای بسیار پایین و کنترل شده باعث شل شدن موقت عضلات می شود. تزریق بوتاکس با جلوگیری از آزادسازی ماده ای به نام استیل کولین، مانع از انقباض عضلات می گردد و در نتیجه، خطوط پوستی نرم تر و صاف تر به نظر می رسند.
با وجود ایمنی نسبی این ترکیب در شرایط معمول، دوران بارداری شرایطی متفاوت دارد که باید با احتیاط کامل در نظر گرفته شود.

شواهد علمی در مورد بوتاکس و بارداری

تا به امروز، مطالعات انسانی محدودی درباره ی ایمنی بوتاکس در دوران بارداری انجام شده است. دلیل اصلی این موضوع، ملاحظات اخلاقی در اجرای پژوهش های دارویی بر زنان باردار است.
با این حال، داده های موجود از مطالعات حیوانی و گزارش های موردی انسانی نشان می دهد که اگرچه میزان جذب سیستمیک بوتاکس پس از تزریق بسیار ناچیز است، ولی احتمال انتقال آن از طریق جریان خون به جنین کاملاً منتفی نیست.

در برخی مطالعات حیوانی، تزریق دوزهای بالا از سم بوتولینوم منجر به کاهش وزن جنین یا سقط خودبه خودی شده است. هرچند این مقادیر بسیار بیشتر از دوزهای زیبایی هستند، اما همین یافته ها سبب شده که سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) بوتاکس را در رده ی C بارداری طبقه بندی کند؛ یعنی داروهایی که در حیوانات اثرات منفی مشاهده شده ولی داده ی کافی در انسان وجود ندارد.

خطرات احتمالی تزریق بوتاکس در بارداری

اگرچه تا کنون شواهد قطعی مبنی بر آسیب بوتاکس به جنین وجود ندارد، اما پزشکان و متخصصان زنان و زایمان توصیه می کنند تزریق بوتاکس در این دوران به تعویق انداخته شود. برخی از دلایل این توصیه عبارت اند از:

ریسک انتقال سیستمیک: حتی در مقادیر بسیار پایین، احتمال ناچیز ورود سم به گردش خون وجود دارد.

تغییرات فیزیولوژیک بارداری: در دوران بارداری جریان خون و عملکرد سیستم ایمنی تغییر می کند و ممکن است واکنش بدن به بوتاکس متفاوت باشد.

نبود مطالعات انسانی گسترده: هنوز داده های علمی کافی برای اطمینان از بی خطر بودن تزریق در بارداری وجود ندارد.

احتمال بروز حساسیت یا واکنش غیرمنتظره: بدن برخی از زنان باردار ممکن است به مواد تزریقی واکنش متفاوتی نشان دهد.

اگر بوتاکس قبل از آگاهی از بارداری تزریق شده باشد

بسیاری از بانوان ممکن است پیش از آنکه از بارداری خود مطلع شوند، تزریق بوتاکس انجام داده باشند. در این شرایط معمولاً نیازی به نگرانی نیست، زیرا بوتاکس به طور موضعی در محل تزریق عمل می کند و جذب بسیار محدودی دارد.
پژوهش های موجود نشان داده اند که در اغلب این موارد، بارداری بدون مشکل خاصی ادامه یافته است. با این حال، اطلاع دادن به پزشک زنان برای بررسی و پیگیری های لازم بسیار مهم است.

جایگزین های ایمن تر در دوران بارداری

در دوران بارداری، بسیاری از روش های تهاجمی زیبایی توصیه نمی شوند. اگر تمایل به حفظ شادابی پوست دارید، می توانید از روش های ایمن تر و غیرتهاجمی استفاده کنید، مانند:

استفاده از مرطوب کننده ها و کرم های ضدچروک مخصوص دوران بارداری

ماساژ ملایم صورت برای بهبود جریان خون

مصرف مناسب آب و مواد غذایی حاوی ویتامین C و E

استفاده از ماسک های طبیعی و مراقبت های خانگی ساده

این روش ها هرچند اثر فوری بوتاکس را ندارند، اما در حفظ سلامت پوست و پیشگیری از خشکی و چروک های سطحی مؤثرند.

بوتاکس پس از زایمان و شیردهی

پزشکان معمولاً توصیه می کنند که تزریق بوتاکس تا پایان دوران شیردهی نیز به تعویق بیفتد. اگرچه تاکنون شواهدی مبنی بر ترشح بوتولینوم توکسین در شیر مادر یافت نشده است، اما از آنجا که مطالعات کافی وجود ندارد، رعایت احتیاط ضروری است.
بهترین زمان برای انجام بوتاکس معمولاً پس از پایان دوره ی شیردهی و بازگشت تعادل هورمونی بدن است.

جمع بندی و توصیه پایانی

تزریق بوتاکس در دوران بارداری از نظر علمی هنوز ایمن و بدون خطر اعلام نشده است. با توجه به نبود مطالعات قطعی و تغییرات فیزیولوژیک بارداری، متخصصان پیشنهاد می کنند انجام این تزریق به بعد از زایمان موکول شود.
زیبایی چهره بدون شک اهمیت دارد، اما سلامت مادر و جنین در اولویت قرار دارد. در صورت تمایل به انجام اقدامات زیبایی، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید تا مناسب ترین زمان و روش برای شما انتخاب شود.

📞 برای دریافت مشاوره تخصصی در زمینه مراقبت های بارداری و روش های ایمن زیبایی می توانید با کلینیک خانم دکتر رضوان کیانی نژاد تماس بگیرید.